مجموعه 41 جلدی فقه الصادق (ع) شاهکاری فقهی از آیت الله العظمی روحانی

آیت الله العظمی سید محمد صادق حسینی روحانی (دامت برکاته) از مراجع بزرگوار حال حاضر شیعه که متولد 1305 شمسی می باشند ، عالم کم شناخته ای است که علی رغم اینکه ایشان الان در شهر مقدس قم سکونت می کنند ولی متاسفانه به خاطر بعضی دلایل در انزوا به سر می برند .
در زیر به معرفی ایشان و اثر شاهکار معظم له می پردازم .

ایشان از شاگردان برجسته آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی (ره) و آیت الله العظمی حائری موسس حوزه قم از اساتید بزرگ حوزه نجف هستند .  حضرت آیت اللَّه العظمی روحانی  دروس پایه ادبیات عرب را در قم نزد پدر بزرگوارشان فرا گرفتند.

سپس در سال 1355 (هـ.ق) در سن 10 سالگى به همراه برادربزرگترشان براى استفاده از اساتید بزرگ و نام آور حوزه علمیهِ کهنِ نجف ‏اشرف، رنج و مشکلات هجرت از قم به نجف را پذیرا شدند. به دلیل هوش ‏و استعداد فوق العاده و حیرت برانگیزشان دوره چند ساله دروس «سطح» را در مدت یکسال به اتمام رساندند و به امتحان و توصیه آیت اللَّه العظمى خویى  در سن 11 سالگى وارد درس خارج فقه و اصول شدند. ورود  یک نوجوان11 ساله  به درس خارج فقه و اصول، آن هم همدوش طلاب با سابقه وبزرگسال حوزه علمیهِ کهنِ نجف، براى همگان حیرت آور و شوق آفرین بود.


پسر آیت اللَّه میلانى نقل مى ‏کند که: آیت اللَّه العظمى خویى به پدرم آیت اللَّه‏ العظمى میلانى فرمودند: افتخار مى ‏کنم به حوزه‏اى که در آن نوجوان یازده ساله‏ در کنار شاگردان بزرگسال و علماى بزرگ و همراه با آنان «مکاسب» را مى ‏خواند و مطالب مکاسب را بهتر از دیگران مى‏ فهمد و تحلیل مى‏ کند .

اساتید

  معظم ‏له به دلیل علاقه و پشتکار فراوانشان هر روز در چندین درس مراجع و بزرگان حوزه علمیه که جهان اسلام و عالم تشیع به وجودشان افتخارمى‏کند، شرکت مى‏ کردند. عمده اساتید ایشان عبارتند از:

 -1 حضرت آیت اللَّه العظمى آقاى حاج شیخ کاظم شیرازى

2- حضرت آیت اللَّه العظمى آقاى حاج شیخ محمد حسین اصفهانى معروف به‏ کمپانى

3- حضرت آیت اللَّه العظمى آقاى حاج شیخ محمد على کاظمینى

4- حضرت آیت اللَّه العظمى آقاى حاج سید ابوالحسن اصفهانى

5- حضرت آیت اللَّه العظمى آقاى حاج شیخ محمدرضا آل یاسین

6- حضرت آیت اللَّه العظمى آقاى حاج سید ابوالقاسم خویى

7- حضرت آیت اللَّه العظمى آقاى سید محمد حسین طباطبایى بروجردى


با اینکه اغلب آیت اللَّه العظمى خویى در جلسه تدریسشان به کسى ‏اجازه طرح اشکال نمى ‏دادند به آیت اللَّه العظمى روحانى در میان عده ایى ازشاگردان مى ‏فرمودند: چرا در مباحثه ‏ها اشکال نمى‏ کنى. من از شما مى ‏خواهم ‏اشکال و ایرادهایى که به نظرتان مى ‏رسد را مطرح کنید و این نشان از نبوغ‏ فکرى و شایستگى ویژه  آیت اللَّه العظمى روحانى دارد.

حضرت آیت اللَّه العظمى خویى در سال 1360 (هـ. ق) هنگامى که  آیت اللَّه‏ العظمى روحانى  فقط 15 سال بیشتر نداشتند. طى نامه‏ اى بسیار مهم، عظمت‏ علمى، قدرت و استنباط قوى، هوش و ذکاوت این نابغه بزرگ را تأیید وستودند (متن کامل نامه که به دست خط مبارک آیت اللَّه العظمى خویى مى ‏باشددرسایت اینترنت آیت اللَّه ‏العظمى روحانى و در کتابهاى زندگینامه که به زبان‏ عربى و فارسى در لبنان به چاپ رسیده است، موجود است). معظم‏ له به تأیید و مکتوب مهم مراجع و اساتید بزرگوارشان در سن 14 سالگى به درجه اجتهاد نائل آمدند.


ایشان به محض ورود به حوزه علمیه قم و احساس نیاز جامعه حوزوى و اسلامى، همزمان با تدریس درس خارج فقه و اصول در سنین جوانى، دست‏ به تألیف دایرة المعارف فقه اسلامى مى ‏زنند. کتابى ماندگار که بزرگان واساتید نام آورِ خبره حوزه، مراجع بزرگ تقلید و مدرسین، سر تعظیم و تمجید در برابرش فرو مى‏ آورند.

 حضرت آیت اللَّه العظمى بروجردى(ره) دو بار کتاب فقه الصادق را همراه ‏خود به جلسه تدریس ‏شان مى ‏برند و به عنوان سند از آن نقل قول و به آن ‏استناد مى ‏کنند.

 حضرت آیت اللَّه العظمى خویى(ره) طى نامه ایى مرقوم فرمودند که: من کتاب  فقه الصادق را شخصا براى  آیت اللَّه کاشف الغطاء بردم و گفتم: ببیند من چه‏ خدمت بزرگى به عالم اسلام و فقاهت نموده‏ ام و چنین عالم محققى را تربیت‏ کرده ‏ام.

رییس دانشگاه الازهر(مهمترین و عالى‏ترین مرکز علمى اهل تسنن) نیز طى‏ نامه ‏اى کتاب عظیم فقه الصادق را مى‏ ستاید.

این کتاب سالیان سال است که یکى از رساترین، معتبرترین و مهمترین منبع‏ تدریس فقه و اصول تشیع است. یکى از دلایل    مرجعیت و اعملیت ایشان، ناشى از این تألیفات بخصوص کتاب گرانسنگ فقه الصادق است.

1- فقه الصادق(بزبان عربى): دایرة المعارف کامل فقه تشیع. این کتاب عظیم‏ و بزرگ که به عنوان یک منبع مرجع شناخته شده است در 26 جلد بارها درداخل و خارج کشور به چاپ رسیده است. چاپ جدید آن  در 41جلد (با ذکر منابع و مصادر) به چاپ  رسیده است .


از تألیف کتاب  عظیم جواهر الکلام که شامل تمامى ابواب فقه مى‏ باشد نزدیک به 200 سال مى ‏گذرد و کتاب فقه الصادق که به اعتقاد بعضى ازمراجع و بزرگانِ خبره حوزه، از«جواهر الکلام» رساتر و کامل‏تر است؛ اولین‏ و کامل‏ترین دایرة المعارف تمام ابواب فقه در دو سده اخیر است. این کتاب ‏که در سنین جوانى معظم له به رشته تحریر درآمده، مورد عنایت خاصه ‏تمامى مراجع تقلید و بزرگان حوزه‏ هاى علمیه است. این کتاب در میان علماءعامه (اهل تسنن نیز شناخته شده و مورد استناد است. کتاب «فقه الصادق» در دانشگاه‏هاى معروف غرب (بخش مطالعات اسلام‏شناسى) یکى از منابع‏ مورد قبول و قابل استناد است.

چند روز پیش نرم افزار دوره کامل ۴۱ جلدی «فقه الصادق»  در قالب برنامه کتابخانه دیجیتال توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و با همکاری دفتر معظم له تولید شد.


لازم به ذکر است حضرت آیت الله العظمی سید «صادق روحانی» تألیف این مجموعه فقهی را از سال 1370 قمری (60 سال پیش) آغاز کرده و در سال 1398 هجری قمری و در اوج مبارزات بر علیه رژیم ستمشاهی و در حالی که در تبعید به سر می‌برد، نگارش آخرین جلد آن را به پایان رساند. جلد اول این کتاب که به مبحث طهارت اختصاص دارد و هم اکنون در کتابخانه ملی و سایر کتابخانه‌های معتبر موجود است، اولین بار در سال 1373 قمری توسط دارالمحکمه قم به چاپ رسیده است.